Zgoda na kremację zwłok jest elementem, bez którego nie można przystąpić do aktu spopielenia. Kto może podejmować decyzję w tej sprawie? Czy wyrażenie życzenia kremacji za życia przez osobę zmarłą jest wiążące, jeśli rodzina woli tradycyjny pochówek? Już teraz zobacz, co warto wiedzieć na ten temat.
Czy potrzebna jest zgoda zmarłego na kremację?
W większości przypadków zgodna na kremację udzielona przez zmarłego za jego życia jest obligatoryjna. Wiążące jest przede wszystkim życzenie rodziny, która może, ale nie musi uszanować woli zmarłego względem rodzaju pochówku. Pewną próbą regulacji tej kwestii mogą stanowić jednak lokalne przepisy wymagające potwierdzenia, że bliski chciał, by jego ciało po śmierci zostało skremowane. Może je stanowić między innymi stosowany zapis w testamencie, potwierdzenie notarialne lub ustne życzenie wyrażone za życia. Zazwyczaj ten, kto decyduje o kremacji zwłok, dobrze wie, czego chciałby zmarły, a zgoda na spopielenie często podąża za preferencjami bliskiego.
Kto decyduje o kremacji zwłok?
Zgodę na kremację zwłok może wyrazić najbliższa rodzina zmarłego lub wszyscy do tego upoważnieni. Zazwyczaj są to osoby, które mają prawo urządzenia pochówku. Według ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych są to kolejno:
- pozostały małżonek,
- krewni zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
- krewni wstępni (rodzice, dziadkowie),
- krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa (siostrzeńcy, bratankowie, wujostwo),
- powinowaci w linii prostej do 1 stopnia (teściowie, zięć, synowa).
W praktyce zgodę na kremację często udzielają krewni, którzy zgłaszają zgon w urzędzie stanu cywilnego, zajmują się organizacją ceremonii ostatniego pożegnania oraz zamykają wszystkie sprawy doczesne zmarłego.
Czy na kremację musi być zgoda?
Osoby, które chcą spopielić ciało bliskiej sobie zmarłej osoby, muszą dopełnić szeregu formalności. Pierwszym krokiem jest uzyskanie aktu zgonu w urzędzie stanu cywilnego. Dopiero mając ten dokument, można udać się do wybranego przez siebie zakładu pogrzebowego i przystąpić do organizacji pogrzebu oraz kremacji. Warto przy tym wiedzieć, że chociaż każde krematorium dostosowuje się do odgórnych wytycznych, samodzielnie może ustalać szczegółowe zasady swojego działania. To oznacza, że nawet firmy działające w tym samym mieście mogą mieć różne zasady co do udzielania zgody na kremację zwłok, czy ich wcześniejsze przygotowanie.
Zazwyczaj, aby ustalić termin spopielenia ciała, trzeba przedstawić między innymi akt zgonu oraz wypełnić zezwolenie na kremację. W zależności od krematorium formularz ten może zawierać różny zestaw informacji. Najczęściej znajdują się w nim:
- dane osoby udzielającej zgody na kremację (niekiedy z adresem, numerem PESEL lub zaznaczeniem stopnia pokrewieństwa).
- dane osoby zmarłej (zazwyczaj wraz z numerem aktu zgonu),
- oświadczenie o znajomości regulaminu krematorium,
- informacje o miejscu złożenia prochów,
- dodatkowe informacje dotyczące organizacji kremacji (w tym na przykład, czy zmarły posiadał rozrusznik serca lub endoprotezę, czy krematorium ma zapewnić osobę duchową albo czy może dokonać kremacji w dogodnym dla siebie momencie, bez obecności rodziny zmarłego).
Co istotne, za zgodą na kremację musi iść także identyfikacja ciała zmarłego. W niektórych krematoriach jej potwierdzenia dokonuje się jednocześnie z upoważnieniem do spopielenia zwłok. Sama kremacja odbywa się zazwyczaj w terminie ustalonym z rodziną zmarłego. Ciało umieszczane jest w specjalnym piecu, gdzie pod wpływem wysokiej temperatury powietrza następuje jego spalenie. Pozostałości są znów mielone i zamykane w urnie, którą następnie składa się w kolumbarium lub grobie ziemnym.
Czy można skremować zwłoki bez zgody rodziny?
Brak zgody na kremację oznacza, że nie zostanie ona wykonana. Aby doszło do spopielenia zwłok rodzina zmarłego lub upoważnione do tego osoby muszą pisemnie potwierdzić swoją wolę w tej sprawie. Jest to konieczne nawet w przypadku, gdy zmarły pozostawił testament lub inny dokument, w którym wyraźnie zaznaczył, jak chce zostać pochowany.